تحلیل ۳۷ ساله قیمت بنزین!

مردم هنوز به افزایش پیوسته قیمت بنزین عادت نکرده‌اند. تقریبا هر بار که اعلام می‌شود قیمت بنزین از فردا گران می‌شود، واکنش‌های قابل تاملی از سوی مردم شنیده می‌شود. شاید دلیل اصلی آن، وابستگی بسیاری از فعالیت‌ها و خدمات به حوزه سوخت باشد که بلافاصله پس از افزایش قیمت سوخت، باید شاهد گرانی با دلیل یا بدون دلیل برخی از کالاها بود.

در طول ۳۷ سال گذشته تاکنون قیمت بنزین ۱۰۰۰ تومان افزایش قیمت داشته است؛ به عبارتی، در طول کمتر از چهار دهه گذشته تاکنون ۹۹ هزار و ۹۰۰ درصد قیمت بنزین گران شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که هر لیتر بنزین در سال ۱۳۵۷ با قیمت یک تومان به فروش می‌رفت که این رقم در ماه گذشته به ۱۰۰۰ تومان افزایش یافت.

در این سال‌ها، قیمت بنزین به صورت مرحله‌ای افزایش پیدا کرده است؛ اما اوج افزایش قیمت‌ها به سال ۱۳۸۹ برمی‌گردد که قیمت بنزین سهمیه‌ای ۳۰۰ درصد و بنزین آزاد ۶۰۰ درصد افزایش پیدا کرد.

روند گذشته افزایش قیمت بنزین حاکی از آن است که هر لیتر بنزین در سال ۱۳۵۷ با نرخ یک تومان به فروش می‌رسید که دو سال بعد، یعنی در سال ۱۳۵۹ دولت وقت قیمت بنزین را سه تومان افزایش داد و این نرخ تا سال ۱۳۶۸ ثابت بود. در واقع در سال ۱۳۵۹ قیمت بنزین ۲۰۰ درصد گران شد.
پس از آن، در سال ۱۳۶۹ و در دولت سازندگی قیمت بنزین به ۵ تومان در هر لیتر افزایش پیدا کرد و عرضه این بنزین تا سال ۱۳۷۳ ادامه داشت. این ارقام نشان می‌دهد که قیمت بنزین در سال ۶۶.۶ درصد رشد پیدا کرد. البته در دولت سازندگی در سال ۱۳۷۴ قیمت بنزین به دو برابر افزایش یافت و با قیمت ۱۰ تومان عرضه شد. در واقع در سال ۱۳۷۴ دولت وقت قیمت را بنزین ۱۰۰ درصد بالا برد.

اما در سال ۱۳۷۶ قیمت بنزین به هر لیتر ۱۶ تومان (۶۰ درصد افزایش) رساند و چهار سال بعد در دولت اصلاحات و در سال ۱۳۸۰ به تدریج این رقم به هر لیتر ۳۸ تومان (۱۳۷.۵ درصد افزایش) رسید. این روند همچنان در دولت اصلاحات ادامه داشت؛ تا این‌که در سال ۱۳۸۳ قیمت بنزین به ۸۰ تومان برای هر لیتر افزایش یافت. یعنی در سال ۱۳۸۳ قیمت بنزین با رشد ۱۱۰.۵ درصد روبه‌رو شد.

روند صعودی قیمت بنزین در دولت احمدی‌نژاد نیز ادامه پیدا کرد؛ به طوری که قیمت بنزین از ۸۰ تومان به ۱۰۰ تومان در سال ۱۳۸۶ افزایش یافت. محاسبات نشان می‌دهد که در این بازه زمانی، قیمت بنزین ۲۵ درصد رشد پیدا کرد.

اما ۵ سال بعد و در دولت دوم احمدی‌نژاد، افزایش قیمت بنزین کاملا شوک‌گونه بود؛ به طوری که با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و در روزهای آخر آذرماه سال ۱۳۸۹ هر لیتر بنزین آزاد در فاز اول هدفمندی یارانه ها به ۷۰۰ تومان افزایش قیمت پیدا کرد. بنزین سهمیه‌ای نیز که از میانه‌های سال ۱۳۸۶ شکل گرفته بود و با نرخ هر لیتر ۱۰۰ تومان عرضه می‌شد، در آذرماه ۱۳۸۹ به ۴۰۰ تومان افزایش پیدا کرد. تقریبا از این‌جا بود که بنزین دو نرخی پا به عرصه اقتصاد کشور گذاشت و به این ترتیب بنزین قیمت بنزین سهمیه‌ای ۳۰۰ درصد و بنزین آزاد ۶۰۰ درصد افزایش پیدا کرد.